Tarım ve Orman Bakanlığı, Yaban hayatında tilki kaynaklı kuduz vakalarının önüne geçmek amacıyla 24 Eylül ile 24 Ekim tarihleri arasında havadan aşı atımı yapılacağı açıkladı. Bilecik bölgesinde yapılacak olan aşı atışına Yenipazar, Gölpazarı, Söğüt ve İnhisar ilçeleri ile kent merkezinin belli kısımlarını kapsayan bölgelerde gerçekleşecek. Ayrıca yetkililer tarafından konuyla ilgili olarak vatandaşlara yönelik detaylı bilgiler de paylaşıldı.
YEMİN İÇİNDEKİ AŞI İLE HASTALIK ÖNLENECEK
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yapmış olduğu açıklamada, “Aşı tilkilerde ağız yoluyla kullanılan canlı bir aşıdır. Tilkiler oldukça uzak mesafelerden bile aşılı yemin kokusunu alabilirler. Tilki yemi yerken dişleri ile aşının içinde bulunduğu kapsülü patlatacak ve aşı ağız boşluğuna yayılacaktır. Aşının buradan tüm vücuda yayılması neticesinde hastalığa karşı bağışıklık oluşacaktır. Bir aşı yemi görürseniz, eğer halen bütünlüğü bozulmamış bir aşı yemi ise onu diğer kişilerin göremeyeceği bir yere doğru ayağınızla itin. Aşı yeminin kendisi insan sağlığına zararlı değildir fakat dokunmamak en iyisidir. Ayrıca insan kokusunun sinmesi aşı yeminin tilkiler için çekiciliği azaltır. Atılmış bir aşı kapsülü görürseniz kapsüle dokunmayın. Aşı güvenlikle ilgili çok sayıda testten geçmiş olmakla birlikte canlı virüs içeren bir aşıdır, bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü tarafından bu durumda yapılacaklarla ilgili çok açık öneriler geliştirilmiştir. Kapsülle temas eden kişilerin önce kapsülle temas eden vücut bölgelerini su ve sabunla yıkamaları ve en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekmektedir” dedi.
BU AŞILAR KEDİ VE KÖPEK AŞILAMASINDA KULLANILAMAZ
Tarım ve Orman Bakanlığı bu aşılı yemlerin içindeki doz, bir kediyi veya köpeği kuduza karşı aşılamak için yeterli olmadığını ifade ederek şunları söyledi:
“Aşılı yemleri kedi köpek gibi hayvanları aşılamakta ne yazık ki kullanamazsınız. Aşı özellikle tilkiler için geliştirilmiştir. Aşılı yemi köpek ve kediler yerse bir tehlike bulunmamakla beraber bu hayvanlar sizleri yalarsa vücudun temas eden bölgesinin derhal su ve sabunla yıkanarak en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. Bu aşı, kedi ve köpeklerde test edilmiştir ve aşı hayvanlar açısından güvenlidir. Ancak; aşılı yemlerin içindeki doz, bir kediyi veya köpeği kuduza karşı aşılamak için yeterli değil. Bu cinsteki ev hayvanlarının çok daha yüksek dozlara ihtiyaçları vardır, bu yüzden insanların köpeklerini oral kuduz aşısı yemleriyle aşılamaya çalışmaları gereksizdir. Bu aşılama çalışmasına nasıl katkı sağlamak için, aşılı yemler dağıtıldıktan sonra başta çocuklar olmak üzere diğer kişilere aşılı yemlere dokunmamaları ve aşı kapsüllerine yanlışlıkla dokunmaları halinde bu bölgeyi sabun ve su ile yıkayarak derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmaları konusunda bilgi verebilirsiniz. Ayrıca kedi ve köpeğiniz varsa bir süre dışarı çıkışını kısıtlayabilirsiniz. Böylelikle tilkiler bulmadan onların bu aşılı yemleri yemelerini önleyebilirsiniz. Aşılı yemlerin büyük bir kısmı 4-5 gün içinde yaban hayvanları tarafından tüketilmiş olacaktır”
ÇOCUKLARIN TEMASINDA DİKKAT EDİLMELİ
Aşının insan dışındaki primatlarda test edildiğini ve aşılı yemin içinde bulunan dozdan çok daha yüksek dozlarda bile güvenli olduğu belirten Bakanlık, çocuklar konusunda uyardı:
‘‘Ancak tüm canlı aşılarda, hele de çocuklar söz konusu olduğunda çok dikkatli olmak gerekmektedir. Endişelenecek konu çocuklar aşılı yem bulduklarında, daha da kötüsü açılmış bir aşı kapsülü bulduklarında bunu her zaman ebeveynlerine söylemeleridir. Çocukların aslında neyle temas ettiklerinin bilinmesi her zaman büyük önem taşımaktadır. Bütün halindeki aşı yeminin hiçbir tehlikesi yoktur. Yemin içindeki aşı kapsülünün içine mi (aşı kapsülün içinde kaldığı sürece hiçbir risk taşımaz), yoksa delinmiş bir aşı kapsülüne mi (kapsülün içinde aşı kalmış mı, kalmamış mı) temas edilmiş? Risk değerlendirmesi için önem taşıyan bir konu da temasın tarihidir (temas tarihiyle aşıların dağıtım tarihleri arasında kaç gün geçmiş?). Muhtemel risk, artan zamanla beraber hızlı şekilde düşüş gösterir. Çok küçük çocuklar ebeveynlerine herhangi bir temas durumunu söyleyemedikleri gibi, her şeyi ağızlarına götürürler.’’
YEMLİ AŞILARLA DİREKT TEMASTAN KAÇINILMALI
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bir diğer dikkat edilmesi gereken noktaya şu sözlerle değindi:
‘‘Aşı yemlerinin (ve bütünlüğü bozulmuş aşı kapsüllerinin) sonunda aslında dağıtılmadıkları yerlere getirildikleridir. Bazı hayvanlar yemleri farklı yerlere taşırlar. Halka yönelik kampanya bu nedenle çok önemlidir. İnsanların bu yemlerin ne olduklarını ve yerde bırakılmaları gerektiğini bilmelidir. Yemleri bahçelerinde bulmaları halinde, yerden alarak direk temastan kaçınarak almalılar. Bir eldiven veya plastik bir torba ile alın ve imha edilmesi için bir veteriner hekime veya sağlık tesisine götürün. Ayrıca Avrupa’da 250 milyondan fazla yem dağıtılmasına ve birçok insanın yemle teması rapor edilmesine rağmen aşıyla kuduza yakalanıldığına dair bir vaka rapor edilmemiştir.”